De cursus Goed leven en goed sterven volgens het Tibetaans Boeddhisme is gebaseerd op de cyclus van leven en sterven. Wij allen ervaren intense gebeurtenissen gedurende ons leven, zoals het verlies van een dierbare of een echtscheiding. Dit brengt ons dichter bij een verdiept besef van de relatie tussen leven en sterven. Maar ook vanuit andere vraagstukken over leven en dood biedt deze cursus een startpunt om daar anders mee om te gaan.

‍

Goed leven en goed sterven bouwt voort op het boek dat Ebbens schreef: Op de golven van geboorte en dood, goed leven en sterven in boeddistisch perspectief. In 2023 werd als onderdeel van het Internationaal Cello Festival Zutphen het oratorium ‘Kailash’ uitgevoerd, waarvoor Ebbens de teksten uit zijn boek bewerkte. Deze teksten geven inzicht in hoe we met de dood om kunnen gaan, maar gaan vooral over de vraag hoe we, als voorbereiding daarop, beter kunnen leven.

‍

Voor wie bedoeld?

De cursus is bedoeld voor iedereen die nieuwsgierig is naar het Tibetaans-boeddhistische perspectief op de cyclus van leven en sterven. Tijdens de cursus is er ook uitgebreid aandacht voor onderwerpen of vragen die leven bij de deelnemers. Vanwege de vele maatschappelijke debatten over leven en dood kan deze cursus een verrijking zijn en een startpunt om hier anders mee om te gaan.

‍

Het programma

Tijdens deze cursus wordt het proces van ‘leven en sterven’ vanuit een Tibetaans-boeddhistisch perspectief behandeld aan de hand van bovengenoemd boek.

Er zijn tijdens de cursus specifieke onderwerpen gepland. Het is altijd mogelijk dat het programma aangepast wordt, omdat de belangstelling van de deelnemers verandert, of zich tijdens de cursus richt op specifieke onderwerpen. De planning is in elk geval:

‍

1. De cyclus van leven en sterven (1e dagdeel). Dit onderdeel is ook in de eerste cursus hierover besproken en zal worden herhaald voor nieuwe deelnemers. De te bespreken kern van dit dagdeel is tweeledig. De visie op het proces van sterven en daarna zorgt ervoor dat we ons daar al tijdens ons leven mee bezig kunnen houden en op kunnen voorbereiden. Tegelijk zorgt de discussie daarover dat we ons leven bewuster zullen leven. Het mes snijdt hier aan twee kanten. De tekst voor dit onderwerp is te vinden in hoofdstuk 1 van het boek van Sebo Ebbens.

‍

2. De bardo van dromen en slapen (2e dagdeel). Dit onderwerp is te vinden in hoofdstuk 4 van het bovengenoemde boek, en bijlage 1. De reden om dit onderwerp door te spreken is dat de visie die achter de droomyoga zit ervoor zorgt dat we wat lichter naar ons leven en ons sterven kunnen kijken. Dat helpt ons tijdens ons leven en ons sterven.

‍

3. Vriendelijkheid en mededogen (3e dagdeel). Dit onderwerp is in het boek terug te vinden in een dele van hoofdstuk 1. Ook is het terug te vinden in deel 2 bij een aantal beoefeningen. Een belangrijke kwaliteit in ons leven en tijdens ons sterven is dat we vriendelijk zijn voor onszelf (en anderen), en meedogend zijn voor (onszelf en) anderen. Dat helpt ons zeer tijdens ons leven en ons sterven. In de zijlijn wordt er aandacht besteed aan de wet van karma. Daarover is ook een korte tekst terug te vinden in hoofdstuk 1.

‍

4. Het proces van ons sterven (4e dagdeel). Dit onderwerp is in het boek terug te vinden in hoofdstuk 5. We gaan na hoe ons proces van sterven er uiterlijk en innerlijk uitziet volgens het Tibetaanse dodenboek. Ook wordt besproken wanneer het moment van sterven plaatsvindt volgens het Tibetaans boeddhisme en waarom dat een ander moment is dan in het Westen wordt aangenomen.

‍

5. Het moment na ons sterven (5e dagdeel). Dit onderwerp is in het boek terug te vinden in hoofdstuk 6. We gaan dieper in op hoe dat proces in het werk gaat. Belangrijk is dat gedurende deze fase we de mogelijkheid hebben om de cyclus en leven te stoppen.

‍

6. Open (6e dagdeel). Dit dagdeel blijft open om de vragen die er nog zijn met elkaar te kunnen bespreken. Zo is het mogelijk aandacht te besteden aan het begeleiden van stervenden (zie: https://goedlevenensterven.nl/spreuken-voor-zorgverleners ); aan levenslessen die te trekken zijn uit deze studiedagen (zie: https://goedlevenensterven.nl/zeven-lessen-tibetaanse-dodenboek ); of aan bijvoorbeeld euthanasie in Tibetaans boeddhistische perspectief (zie daarvoor en voor meer van dergelijke onderwerpen: https://goedlevenensterven.nl/aanvullingen )

‍